Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa và quản lý sỏi thận. Đối với những người có nguy cơ hoặc đã từng bị sỏi thận, việc lựa chọn thực phẩm một cách cẩn thận có thể giúp giảm nguy cơ hình thành sỏi mới hoặc tái phát. Một trong những khuyến cáo phổ biến là hạn chế tiêu thụ các thực phẩm giàu oxalat, như rau chân vịt, cần tây, và củ dền.
Các loại rau củ, dù cung cấp một lượng lớn chất xơ, vitamin và khoáng chất cần thiết cho cơ thể, nhưng một số loại chứa hàm lượng oxalat cao. Oxalat có thể kết hợp với canxi để tạo thành sỏi canxi oxalat, loại sỏi phổ biến nhất trong đường tiết niệu. Tuy nhiên, theo ThS.BS Nguyễn Anh Duy Tùng từ Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome, việc tiêu thụ thực phẩm chứa oxalat không trực tiếp dẫn đến sỏi thận. Thay vào đó, người có tiền sử hoặc nguy cơ cao nên kiểm soát lượng oxalat nạp vào cơ thể để giảm thiểu nguy cơ tái phát.
Thay vì loại bỏ hoàn toàn các loại rau củ giàu oxalat, người bệnh có thể áp dụng một chế độ ăn uống đa dạng và cân đối. Điều quan trọng là phải biết cách chế biến để đảm bảo dinh dưỡng. Bên cạnh đó, việc uống đủ 2-2,5 lít nước mỗi ngày cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giảm nguy cơ hình thành sỏi. Nước giúp pha loãng nồng độ khoáng chất trong nước tiểu, từ đó hạn chế sự hình thành sỏi.
Để hạn chế nguy cơ sỏi thận, người bệnh có thể kết hợp rau củ giàu oxalat với thực phẩm giàu canxi tự nhiên như sữa, phô mai, cá nhỏ cả xương hoặc đậu phụ. Sự kết hợp này giúp canxi liên kết với oxalat trong đường tiêu hóa, giảm lượng oxalat hấp thu vào máu và đào thải qua phân. Ngoài ra, người bệnh nên giảm ăn mặn, tránh tiêu thụ quá nhiều đạm động vật và hạn chế bổ sung vitamin C liều cao.
Ngoài chế độ ăn uống, một số thói quen khác cũng đóng vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa sỏi thận. Người có nguy cơ sỏi thận cần tránh nhịn tiểu, uống quá ít nước, sử dụng thực phẩm chức năng không rõ nguồn gốc hoặc lạm dụng thuốc lợi tiểu. Những yếu tố này có thể làm tăng nồng độ khoáng chất trong nước tiểu và kích thích hình thành sỏi.
Để phòng ngừa sỏi thận hiệu quả, mỗi người nên kiểm soát cân nặng, vận động thường xuyên và tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ nếu có tiền sử bị sỏi thận. Định kỳ khám dinh dưỡng, đo thành phần cơ thể và xét nghiệm vi chất trong cơ thể để xác định tình trạng sức khỏe và nhận tư vấn phù hợp là rất quan trọng.
