Hai trường hợp gần đây tại Bệnh viện Đa khoa Ninh Thuận và Bệnh viện Sản – Nhi tỉnh Quảng Ngãi đã được phẫu thuật thành công để loại bỏ các búi tóc tích tụ trong ổ bụng của hai trẻ nhỏ. Một bé trai 5 tuổi tại Ninh Thuận và một bé gái 12 tuổi tại Quảng Ngãi đã phải trải qua phẫu thuật để loại bỏ các búi tóc có trọng lượng lần lượt là gần 0,5kg và gần 1kg. Các búi tóc này đã gây ra tình trạng tắc ruột, viêm loét và các triệu chứng nghiêm trọng khác.
Hội chứng này được biết đến với tên gọi Hội chứng Rapunzel, một tình trạng hiếm gặp đặc trưng bởi thói quen ngậm và ăn tóc của chính mình hoặc của người khác. Ở trẻ nhỏ, nhiều trẻ có thói quen tự bứt tóc hoặc nhặt tóc rụng để nếm thử rồi nuốt vào bụng. Tóc vào dạ dày không thể tiêu hóa và tích tụ thành các búi trong ổ bụng, gây cản trở việc tiêu hóa thức ăn và dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng đối với sức khỏe.
Nguyên nhân của chứng ăn tóc ở trẻ có thể xuất phát từ cả thói quen lẫn các ảnh hưởng tâm lý. Việc ăn tóc có thể bắt đầu từ hành vi sờ vào tóc, bứt tóc hoặc gãi đầu dẫn tới tóc rụng. Hành vi này lặp lại nhiều lần tạo thành thói quen, và trẻ có thể sẽ vô thức thực hiện hành động này như một cách để giảm cảm giác lo âu, căng thẳng.
Trẻ mắc hội chứng Rapunzel có thể đồng thời mắc các chứng rối loạn tâm thần liên quan đến tóc, chẳng hạn như chứng nhổ tóc (trichotillomania) và chứng ăn tóc (trichophagia). Cả hai chứng rối loạn tâm thần này đều dẫn đến sự kích thích thần kinh của hành vi tự làm đứt tóc và ăn tóc ở trẻ.
Phụ huynh cần chú ý đến các biểu hiện bất thường của con trẻ, chẳng hạn như thường xuyên gãi, bứt tóc; da đầu ngày càng mỏng, có các mảng tóc thưa rõ ràng; đau bụng, buồn nôn, khó tiêu, chán ăn do đường tiêu hóa có dị vật chèn ép… Khi nhận thấy con trẻ có các biểu hiện của hội chứng Rapunzel, cha mẹ cần đưa con đến các cơ sở y tế để có các can thiệp y tế kịp thời.
Trẻ cần được điều trị bằng cả thuốc và các liệu pháp tâm lý sau phẫu thuật. Tuy nhiên, thói quen ăn, nuốt tóc xuất phát từ hành vi nên nếu không được điều trị tâm lý triệt để, trẻ rất dễ tái diễn hành động này. Điều quan trọng là phải kết hợp giữa điều trị y tế và hỗ trợ tâm lý để giúp trẻ vượt qua hội chứng này.
