Chuyển đổi số trong khu vực công tại Việt Nam đang gặp phải nhiều thách thức và rào cản cần được giải quyết. Ông Nguyễn Hữu Thái Hòa, Phó Viện trưởng Viện Trí Việt IVM – VUSTA, Chủ tịch VDIC, Trung tâm Thông tin Truyền thông số Việt Nam của Hội Truyền Thông Số, cho rằng việc chuyển đổi số chỉ có thể thành công khi không chỉ tập trung vào công nghệ mà còn gắn liền với cải cách thể chế, quản trị và đo lường hiệu quả sử dụng nguồn lực công.
Một trong những rào cản lớn nhất hiện nay là hạ tầng công nghệ tại các cơ quan Nhà nước còn rất lạc hậu, thiếu đồng bộ và khó tích hợp. Nhiều cơ quan vẫn sử dụng hệ thống lưu trữ dữ liệu rời rạc, không tương thích, gây cản trở việc kết nối, chia sẻ thông tin giữa các bộ, ngành, địa phương. Ông Hòa cũng chỉ ra rằng không có một kiến trúc công nghệ thống nhất, việc kết nối dữ liệu dân cư, thuế, y tế, tài chính… trở thành bài toán nan giải, dù các hệ thống đó đã được đầu tư lớn trong nhiều năm.
Tổng mức đầu tư cho các chương trình chuyển đổi số khu vực công bao gồm hạ tầng dữ liệu dân cư, căn cước công dân gắn chip, Cổng dịch vụ công quốc gia, nền tảng số ngành dọc… đã vượt hàng nghìn tỷ đồng. Tuy nhiên, thực tế cho thấy sự phân bổ ngân sách thiếu đồng đều giữa trung ương và địa phương, khiến các cấp cơ sở khó có khả năng triển khai đồng bộ.
Ông Hòa cũng nhấn mạnh rằng chuyển đổi số khu vực công còn đối mặt với bài toán nhân lực công nghệ cao. Các chuyên gia giỏi về trí tuệ nhân tạo, an ninh mạng, phân tích dữ liệu thường lựa chọn khu vực tư nhân hoặc các công ty công nghệ lớn do chính sách lương thưởng vượt trội. Trong khi đó, cán bộ, công chức tại nhiều cơ quan hành chính, đặc biệt ở tuyến huyện, xã thiếu kỹ năng số, thiếu cả động lực và tâm thế thích nghi với công nghệ mới.
Một thách thức khác là nguy cơ tấn công mạng ngày càng lớn khi dữ liệu nhạy cảm như thông tin công dân, tài chính, y tế… được số hóa và lưu trữ tập trung, nhưng lại thiếu lớp bảo vệ pháp lý và công nghệ tương xứng. Hệ thống pháp luật về bảo mật dữ liệu, an toàn thông tin, lưu trữ số… vẫn chưa bắt kịp tốc độ phát triển của công nghệ, gây ra khoảng trống trong việc xử lý sự cố và đảm bảo niềm tin số cho người dân.
Để tháo gỡ những nút thắt hiện nay, ông Hòa nêu 4 đề xuất: tăng ngân sách đầu tư hạ tầng số, phát triển nguồn nhân lực số cho khu vực công, khuyến khích doanh nghiệp công nghệ tham gia cung cấp giải pháp số cho khu vực công và xây dựng trung tâm giám sát an ninh mạng quốc gia, đồng thời ban hành khung pháp lý chặt chẽ về bảo mật dữ liệu, quyền riêng tư và lưu trữ số.
Hiện nay, việc chuyển đổi số trong khu vực công cần được đẩy mạnh với sự tham gia của các bên liên quan, bao gồm cả cơ quan nhà nước, doanh nghiệp và người dân. Để đạt được mục tiêu chuyển đổi số, cần có sự đầu tư thích đáng vào hạ tầng số, phát triển nguồn nhân lực số và xây dựng khung pháp lý phù hợp.
Các cơ quan nhà nước cần chủ động trong việc triển khai chuyển đổi số, xác định rõ mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp để thực hiện. Đồng thời, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan, đơn vị để đảm bảo sự thống nhất và đồng bộ trong quá trình chuyển đổi số.
Ngoài ra, việc đảm bảo an toàn thông tin và bảo mật dữ liệu cũng là một yếu tố quan trọng trong quá trình chuyển đổi số. Cần có các biện pháp bảo vệ dữ liệu và hệ thống thông tin khỏi các mối đe dọa về an ninh mạng.
Có thể thấy, chuyển đổi số trong khu vực công tại Việt Nam còn nhiều thách thức và rào cản cần được giải quyết. Tuy nhiên, với sự nỗ lực và quyết tâm của các bên liên quan, việc chuyển đổi số sẽ giúp nâng cao hiệu quả hoạt động của bộ máy hành chính, cải thiện môi trường kinh doanh và nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân.
