Kiểm toán Nhà nước vừa công bố kết quả kiểm toán tổng hợp năm 2024, tiết lộ nhiều vấn đề bất cập trong hoạt động của các tổ chức tài chính ngân hàng tại Việt Nam. Theo báo cáo, trong năm 2023, Ngân hàng Nhà nước đã triển khai chính sách tiền tệ một cách chủ động và linh hoạt, đạt được mục tiêu kiểm soát lạm phát ở mức 3,25%, ổn định tỷ giá và đảm bảo thanh khoản cho hệ thống ngân hàng, từ đó hỗ trợ tăng trưởng kinh tế.
Tuy nhiên, kiểm toán đã chỉ ra nhiều tồn tại và bất cập đáng lo ngại trong hoạt động của các ngân hàng. Cụ thể, cơ cấu tín dụng chưa đúng định hướng ưu tiên, với dư nợ tín dụng bất động sản vào cuối năm 2023 tăng 11,8% so với cuối năm 2022, trong đó đầu tư bất động sản tăng tới 35,4%, gấp 2,5 lần mức tăng trưởng chung của toàn ngành. Điều này cho thấy sự dịch chuyển lớn trong cơ cấu tín dụng, tiềm ẩn nhiều rủi ro nếu không được quản lý tốt.
Chất lượng tín dụng cũng có chiều hướng suy giảm, với nợ xấu của nhóm khách hàng có dư nợ cấp tín dụng trên 500 tỷ tăng cao về cả tỷ lệ và dư nợ, tập trung chủ yếu tại SCB và một số ngân hàng khác. Ngân hàng Nhà nước đã thực hiện 4 lần điều chỉnh giảm các mức lãi suất điều hành, với mức giảm từ 0,5%/năm đến 2%/năm. Tuy nhiên, chênh lệch giữa lãi suất cho vay bình quân và lãi suất huy động bình quân năm 2023 vẫn còn trên 4%, cho thấy hiệu quả của các chính sách lãi suất cần được xem xét lại.
Chương trình hỗ trợ lãi suất theo Nghị định số 31/2022/NĐ-CP ngày 20/5/2022 của Chính phủ đã kết thúc với số tiền hỗ trợ lãi suất chỉ đạt 1.216 tỷ đồng, tương đương 3,04% kế hoạch. Điều này đặt ra câu hỏi về mức độ hiệu quả và sự cần thiết của các chương trình hỗ trợ lãi suất trong việc kích thích tăng trưởng kinh tế.
Kiểm toán Nhà nước cũng chỉ ra những vấn đề tồn tại tại một số đơn vị đầu tư tài chính, trong đó một số đơn vị không hiệu quả hoặc hiệu quả thấp. Ví dụ, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Agribank) có Công ty Cho thuê tài chính I – Agribank đang lỗ lũy kế đến 783,1 tỷ đồng tính đến ngày 31/12/2023. Công ty Cho thuê tài chính II – Agribank đã bị tuyên bố phá sản và chấm dứt hoạt động.
Kết quả kiểm toán tại một số ngân hàng cũng cho thấy việc phân loại nhóm nợ còn chưa chính xác. Một số ngân hàng còn có sai sót về trình tự, thủ tục cho vay, trong đó điển hình là việc thẩm định sơ sài, định kỳ chưa đánh giá lại tài sản bảo đảm, và thiếu chứng từ giải ngân hoặc tài liệu chứng minh mục đích sử dụng vốn.
Tại Ngân hàng Chính sách xã hội, vẫn còn tồn tại tình trạng các trường hợp cho vay giải quyết việc làm không đúng đối tượng, cho vay vượt hạn mức, hỗ trợ lãi suất chưa đúng quy định. Một số chi nhánh có tỷ lệ nợ quá hạn, nợ khoanh cao so với bình quân toàn hệ thống. Những vấn đề này đòi hỏi sự quan tâm và xử lý kịp thời để đảm bảo an toàn và hiệu quả trong hoạt động của hệ thống ngân hàng.
