Các nhà nghiên cứu Trung Quốc đã phát hiện ra một “mật mã” địa chất ẩn sâu trong mỏ đất hiếm lớn nhất thế giới, nằm tại khu vực Bạch Vân Ngao Bác, thuộc khu tự trị Nội Mông Cổ. Mỏ đất hiếm này không chỉ cung cấp gần 40% trữ lượng toàn cầu mà còn đang mở ra những cơ hội mới trong việc tiếp cận và khai thác tài nguyên chiến lược này trong thế kỷ 21.
Đất hiếm được xem là một trong những tài nguyên quan trọng nhất của thời đại mới, với vai trò không thể thay thế trong sản xuất các thiết bị công nghệ cao như pin xe điện, tuabin gió, chip bán dẫn và các hệ thống vũ khí tối tân. Được mệnh danh là “vàng công nghiệp” và “vàng chiến lược”, đất hiếm đang trở thành tâm điểm của sự chú ý toàn cầu.
Mỏ đất hiếm Bạch Vân Ngao Bác, với trữ lượng chiếm tới 90% của Trung Quốc và gần 40% của toàn thế giới, đã trở thành một trong những địa danh quan trọng nhất trong ngành công nghiệp đất hiếm. Câu chuyện về mỏ đất hiếm này bắt đầu từ năm 1927, khi một giảng viên trẻ của Đại học Bắc Kinh, Đinh Đạo Hành, phát hiện ra một dãy núi đá màu đen ánh kim trên thảo nguyên rộng lớn. Sau khi được giáo sư Hà Tác Lâm, chuyên gia thạch học của Đại học Bắc Kinh, xác định các mẫu đá tại đây chứa hàm lượng đất hiếm cực cao, Trung Quốc đã quyết định đầu tư mạnh mẽ vào hệ sinh thái khai thác, tinh luyện và ứng dụng đất hiếm.
Một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Science Advances đã đưa ra một phát hiện quan trọng: phần lớn tài nguyên đất hiếm ở Bạch Vân Ngao Bác không hình thành cách đây 1,3 tỷ năm như giả định lâu nay, mà thực sự đến từ một đợt hoạt động magma cách đây chỉ 430 triệu năm. Phát hiện này không chỉ làm thay đổi hiểu biết về lịch sử hình thành của mỏ đất hiếm này mà còn mở ra hướng thăm dò mới cho ngành công nghiệp đất hiếm toàn cầu. Các quốc gia khác có thể tận dụng thông tin này để tìm kiếm các mỏ đất hiếm quy mô lớn.
Tuy nhiên, thách thức lớn nhất mà ngành công nghiệp đất hiếm đang phải đối mặt là công nghệ tách chiết. Trung Quốc hiện là quốc gia duy nhất làm chủ công nghệ này trên quy mô công nghiệp. Việc Bắc Kinh nắm quyền kiểm soát phần lớn đất hiếm thế giới đã khiến nhiều nước phát triển phải tái cơ cấu chuỗi cung ứng, tìm kiếm nguồn thay thế và đầu tư vào việc khai thác trong nước.
Đất hiếm không còn là một vấn đề kỹ thuật thuần túy mà đã trở thành một vấn đề chiến lược sống còn trong bối cảnh xung đột thương mại, cạnh tranh công nghệ và cuộc đua năng lượng xanh đang leo thang. Việc tiếp cận và quản lý tài nguyên đất hiếm sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc định hình tương lai của ngành công nghiệp công nghệ cao và cả nền kinh tế toàn cầu.
Science Advances là một trong những tạp chí khoa học hàng đầu, thuộc Hiệp hội vì sự tiến bộ của khoa học Hoa Kỳ (AAAS). Các nghiên cứu được công bố trên tạp chí này đóng góp quan trọng vào việc mở rộng kiến thức và giải quyết các vấn đề khoa học và xã hội.
