Bộ Nội vụ đang tích cực xây dựng dự thảo nghị định về tổ chức và hoạt động của thôn, tổ dân phố, cùng với đó là một số chế độ, chính sách đối với người hoạt động không chuyên trách. Thông tin này được Bộ Nội vụ cung cấp trong văn bản hướng dẫn nhằm giải quyết một số khó khăn, vướng mắc trong việc thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp tại Sở Nội vụ tỉnh Đắk Lắk.

Trước đó, Sở Nội vụ tỉnh Đắk Lắk đã nêu lên thực tế rằng sau khi tiến hành sắp xếp đơn vị hành chính của các xã, phường, một số thôn, khu phố không còn đủ số hộ dân theo quy định do có sự điều chỉnh địa giới hành chính. Từ đó, Sở Nội vụ tỉnh Đắk Lắk đã đề nghị Bộ Nội vụ hướng dẫn về trình tự, thủ tục xây dựng đề án ghép cụm dân cư vào thôn, tổ dân phố hiện có.

Luật Tổ chức chính quyền địa phương hiện hành quy định thẩm quyền thành lập, tổ chức lại, giải thể, đặt tên, đổi tên thôn thuộc thẩm quyền của HĐND cấp xã. Tuy nhiên, đến nay Bộ Nội vụ chưa ban hành, sửa đổi, bổ sung các thông tư hướng dẫn về tổ chức và hoạt động của thôn, tổ dân phố cho phù hợp với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Về vấn đề này, Bộ Nội vụ cho biết đã có Văn bản hướng dẫn 4168 trong đó hướng dẫn xác định loại hình tổ chức cộng đồng dân cư tại đơn vị hành chính cấp xã (mới), việc chuyển đổi thôn thành tổ dân phố hoặc tổ dân phố thành thôn và việc đổi tên thôn, tổ dân phố do trùng tên.

Liên quan đến việc bầu cử trưởng thôn, tổ trưởng tổ dân phố, Bộ Nội vụ cho biết hiện nay quy trình bầu cử được thực hiện theo Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở và Nghị định số 59/2023/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật này. Các quy định này vẫn còn hiệu lực và phù hợp với mô hình chính quyền hai cấp đang được triển khai.

Trước đó, Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình đã ký ban hành Quyết định số 1581/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về kế hoạch tiếp tục hoàn thiện tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị và chuẩn bị đại hội đảng bộ các cấp. Theo kế hoạch này, Bộ Nội vụ được giao chủ trì phối hợp với các bộ, ngành liên quan để xác định lộ trình, hướng dẫn việc sắp xếp, tổ chức lại thôn, tổ dân phố theo hướng tinh gọn, tăng cường tính tự quản, phục vụ tốt hơn đời sống cộng đồng dân cư.

Phó Thủ tướng thường trực Nguyễn Hòa Bình vừa ký quyết định số 1581 ban hành Kế hoạch tiếp tục hoàn thiện tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị và chuẩn bị Đại hội đảng bộ các cấp. Kế hoạch này đặt ra 32 nhiệm vụ cụ thể nhằm thực hiện chủ trương của Trung ương và Chính phủ về sắp xếp, tinh gọn bộ máy của hệ thống chính trị.

Theo đó, Thanh tra Chính phủ có nhiệm vụ chủ trì kiểm tra, hướng dẫn việc sắp xếp, tinh gọn bộ máy Thanh tra Chính phủ và hệ thống thanh tra ở cấp Trung ương, cấp tỉnh. Bộ Nội vụ chủ trì kiểm tra, hướng dẫn việc thành lập các cơ quan chuyên môn cấp tỉnh và việc thành lập các sở đặc thù. Bộ Tài chính chủ trì kiểm tra, hướng dẫn việc sắp xếp, tinh gọn bộ máy các cơ quan được tổ chức theo ngành dọc.

Thời gian hoàn thành các nhiệm vụ trên là ngày 15/8. Bên cạnh đó, Bộ Nội vụ thực hiện sắp xếp đơn vị sự nghiệp công lập theo hướng tinh gọn đầu mối, bảo đảm cung ứng nhiều dịch vụ công cơ bản, thiết yếu trên địa bàn đơn vị hành chính cấp xã, hoàn thành trước ngày 31/12.

Kế hoạch cũng giao Bộ Nội vụ chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành liên quan báo cáo Bộ Chính trị, Ban Bí thư về chủ trương đối với những nội dung lớn trước khi trình Chính phủ ban hành Nghị định và các văn bản liên quan hướng dẫn thi hành Luật Cán bộ, Công chức năm 2025.

Đến ngày 31/12, Bộ Nội vụ hoàn thành rà soát, đánh giá tình hình quản lý, sử dụng biên chế khối Chính phủ sau khi sắp xếp tổ chức bộ máy. Bộ Y tế và Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng được giao nhiệm vụ rà soát tổng thể nhu cầu sử dụng viên chức ngành y tế và giáo dục ở các địa phương.

Theo kế hoạch, đến ngày 30/9, Bộ Xây dựng phải ban hành, hướng dẫn thực hiện chính sách nhà công vụ cho cán bộ, công chức, viên chức phải di chuyển chỗ ở sau khi sắp xếp đơn vị hành chính. Bộ Nội vụ rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định về chế độ, chính sách, tiền lương, phụ cấp trách nhiệm đối với cán bộ, công chức, viên chức, người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, ở thôn, tổ dân phố, hoàn thành trước ngày 31/10.

Bộ Tài chính trước ngày 31/12 phải kiểm tra, hướng dẫn thực hiện các chế độ, chính sách đặc thù của đơn vị hành chính sau sắp xếp.

Nhiều cán bộ, công chức đang gặp khó khăn trong việc quyết định xin nghỉ việc sau thời điểm 1/7 và liệu họ có được hưởng các chế độ, chính sách theo Nghị định 178 và Nghị định 67 hay không. Nghị định 178 và 67 không quy định rõ trường hợp cán bộ, công chức nghỉ việc sau ngày 1/7 có được xem xét, giải quyết chế độ, chính sách hay không.

Việc giải quyết chế độ, chính sách đối với trường hợp cụ thể do người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị trực tiếp quản lý, sử dụng cán bộ, công chức, viên chức triển khai thực hiện và UBND cấp tỉnh xem xét, quyết định. Theo văn bản số 4177 hướng dẫn về thực hiện chính sách, chế độ đối với cán bộ, công chức, viên chức, người lao động theo Nghị định 178 và 67, Bộ Nội vụ đề nghị các địa phương cần tập trung giải quyết chính sách đối với 4 đối tượng.

4 đối tượng này bao gồm: những cán bộ, công chức, viên chức còn dưới 5 năm đến tuổi nghỉ hưu; những trường hợp không đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ; những người không đáp ứng về trình độ đào tạo theo tiêu chuẩn chuyên môn, nghiệp vụ của vị trí việc làm hiện đảm nhiệm; và trường hợp sức khỏe không đảm bảo nên ảnh hưởng đến kết quả thực hiện chức năng, nhiệm vụ.

Bộ Nội vụ cũng lưu ý các địa phương quan tâm giữ chân những cán bộ, công chức, viên chức còn từ 10 năm trở lên đến tuổi nghỉ hưu, có năng lực công tác, có nhiều thành tích, cống hiến cho cơ quan, tổ chức, đơn vị. Với những trường hợp còn lại, đặc biệt là với những cán bộ, công chức còn từ 10 năm trở lên đến tuổi nghỉ hưu, có năng lực, có thành tích sẽ được các địa phương quan tâm giữ chân trong bộ máy hành chính.

Bộ Nội vụ đang tổng hợp, rà soát và xây dựng phương án đề xuất điều chỉnh lương cơ sở, phụ cấp chức vụ, phụ cấp chức danh lãnh đạo cấp xã, cũng như phụ cấp khu vực, đặc thù sau sắp xếp đơn vị hành chính và tổ chức lại bộ máy địa phương. Bộ Nội vụ sẽ đề xuất phương án tiền lương, phụ cấp cho cán bộ, công chức, đặc biệt ở cấp cơ sở và hoàn thành việc này trong tháng 7, để trình các cấp có thẩm quyền trong tháng 8 tới.

Bên cạnh đó, thực tế cũng có nhiều trường hợp cán bộ, công chức thắc mắc đã đủ điều kiện hưởng chế độ theo Nghị định 178, Nghị định 67 và gửi đơn xin nghỉ trước thời điểm 1/7 nhưng chưa được xét duyệt. Theo hướng dẫn của Bộ Nội vụ, các địa phương chỉ đạo các cơ quan, tổ chức, đơn vị khi nhận được đơn xin nghỉ việc của cán bộ, công chức, viên chức và người lao động thì phải giải quyết kịp thời, nhanh chóng, đúng quy định, bảo đảm đầy đủ quyền lợi hợp pháp cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động và lực lượng vũ trang nghỉ việc do sắp xếp tổ chức bộ máy, đơn vị hành chính theo quy định tại Nghị định 178 và 67.

Bộ cũng đề nghị các địa phương chủ động cân đối, bố trí nguồn kinh phí theo hướng dẫn của Bộ Tài chính để kịp thời chi trả chính sách, chế độ đối với các trường hợp đã có quyết định nghỉ việc. Tính đến ngày 30/6, có 57.158 người thuộc diện sắp xếp tổ chức bộ máy, trong đó có 43.207 người đã nghỉ việc, bao gồm nghỉ hưu và thôi việc.

Về kinh phí hỗ trợ, đã có 25.611 người nhận tiền trợ cấp, chiếm 62,39% tổng số người nghỉ việc (không bao gồm lực lượng công an và quân đội), với tổng số tiền chi trả là 26.947 tỷ đồng.