Thị trường lao động Việt Nam đang trải qua giai đoạn chuyển biến đáng kể khi nhiều doanh nghiệp tiến hành tinh gọn bộ máy để đối phó với những thách thức trong môi trường kinh doanh hiện nay. Theo báo cáo thị trường lao động quý II/2025 do Vieclam24h công bố, trong 12 tháng qua, có tới 26,4% doanh nghiệp Việt Nam đã thực hiện việc này. Báo cáo được rút ra từ khảo sát gần 3.000 người, bao gồm gần 2.000 lao động và gần 1.000 doanh nghiệp.

Khảo sát cho thấy thị trường lao động đang trong quá trình phục hồi nhưng với tốc độ chậm và tính chọn lọc cao. Mặc dù đối mặt với nhiều áp lực, các doanh nghiệp Việt Nam vẫn nỗ lực duy trì hoạt động và lực lượng lao động. Các ngành như bán lẻ, sản xuất, bất động sản và xây dựng là những lĩnh vực có nhiều doanh nghiệp tiến hành tinh gọn bộ máy trong thời gian qua. Điều này cho thấy sự thay đổi trong cách doanh nghiệp vận hành và quản lý nhân sự để thích nghi với tình hình kinh tế hiện nay.

Nhìn về 6 tháng cuối năm 2025, 56,2% doanh nghiệp cho biết sẽ mở rộng quy mô nhân sự nhưng với hướng cẩn trọng và chọn lọc hơn. Các lĩnh vực được tập trung tuyển nhân sự bao gồm kinh doanh – bán hàng (54%), kỹ sư sản xuất (23%) và lao động phổ thông có tay nghề (20%). Ngược lại, nhu cầu tuyển dụng sinh viên mới tốt nghiệp và các cấp bậc quản lý cao vẫn còn khá thấp. Điều này cho thấy thị trường lao động đang trong giai đoạn “lọc người”, ưu tiên nhóm có thể tạo giá trị thực tế trong ngắn hạn.

Về phía người lao động, khảo sát cho thấy hơn 70% người tham gia từng trải qua các cảm xúc tiêu cực khi bị sa thải như lo lắng tài chính, sốc hoặc mất tinh thần. Tuy nhiên, gần 30% nhìn nhận đây là cơ hội thay đổi hoặc cảm thấy được giải thoát. Vieclam24h đưa ra lời khuyên cho cả doanh nghiệp và người lao động để đối phó với tình hình hiện nay.

Đối với doanh nghiệp, Vieclam24h khuyên cần cân nhắc hệ lụy dài hạn trước quyết định cắt giảm, minh bạch và thẳng thắn, tái thiết niềm tin bằng lắng nghe và giao tiếp, cập nhật và tối ưu hóa chiến lược tuyển dụng phù hợp với kỳ vọng của người lao động, đầu tư vào đào tạo và phát triển kỹ năng, và ứng dụng công nghệ thông minh để tăng năng suất và giảm tải áp lực cho nhân sự ở lại. Tìm hiểu thêm về khảo sát và các giải pháp cho doanh nghiệp tại Vieclam24h.

Đối với người lao động, Vieclam24h khuyên nên duy trì tư duy linh hoạt và sẵn sàng thích nghi, đầu tư phát triển kỹ năng liên tục, chủ động xây dựng thương hiệu cá nhân, không để tâm lý bất an chi phối quyết định. Ngoài ra, người lao động nên tìm hiểu kỹ về doanh nghiệp và thị trường, điều chỉnh kỳ vọng tài chính thực tế và tận dụng tối đa các công cụ tìm việc để nhanh chóng tìm được việc làm phù hợp.

Thị trường lao động Việt Nam hiện đang đối mặt với nhiều thách thức lớn khi làn sóng cắt giảm nhân sự đã và đang tác động mạnh mẽ đến tâm lý cũng như tinh thần làm việc của người lao động. Theo báo cáo thị trường lao động quý 2-2025 của Vieclam24h, các ngành như sản xuất, bán lẻ, tài chính và công nghệ đã bị ảnh hưởng đáng kể bởi làn sóng cắt giảm nhân sự này. Nỗi lo bị sa thải không chỉ gia tăng mà còn gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tinh thần, tâm lý nghề nghiệp và hành vi tìm việc của người lao động.

Đáng chú ý, nhóm tuổi từ 18-24 và 35-54 là hai nhóm bị ảnh hưởng nặng nhất bởi cắt giảm nhân sự. Các lĩnh vực bị ảnh hưởng tập trung ở lao động phổ thông, vận hành, kỹ thuật và tài chính. Trong khi đó, các vị trí như marketing, bán hàng, nhân sự, chăm sóc khách hàng và công nghệ thông tin có xu hướng được duy trì ổn định. Điều này cho thấy sự chuyển dịch về nhu cầu tuyển dụng trong các ngành nghề khác nhau.

Quá trình tái hòa nhập thị trường việc làm của những người lao động bị mất việc đang gặp nhiều khó khăn. Theo thống kê, 72,7% người lao động mất việc chủ động trở lại tìm việc đã mất cả tuần, thậm chí cả tháng để tìm việc. Người lao động ở lại sau cắt giảm phải gánh vác thêm công việc, tuy nhiên bất an về tương lai nghề nghiệp vẫn tồn tại và gây ra áp lực lớn. Gần 50% người lao động cho biết họ thấy rõ áp lực, trong khi niềm tin vào tổ chức và động lực làm việc suy giảm đáng kể.

Trong bối cảnh này, doanh nghiệp Việt Nam vẫn nỗ lực duy trì hoạt động và lực lượng lao động. Trong 12 tháng qua, 26,4% doanh nghiệp đã tinh gọn bộ máy và 56,2% doanh nghiệp cho biết sẽ mở rộng quy mô nhân sự trong 6 tháng tới. Các vị trí có nhu cầu tuyển dụng gắn với tăng trưởng, vận hành như kinh doanh và bán hàng, kỹ sư sản xuất và kỹ thuật, lao động phổ thông có tay nghề… đang được chú trọng.

Lao động Việt Nam thể hiện tinh thần tích cực và khả năng thích nghi nổi bật trong tình hình khó khăn này. Nếu 70% thể hiện cảm xúc tiêu cực khi bị sa thải, thì 30% còn lại cho rằng đây là cơ hội thay đổi để họ phát triển sự nghiệp. Tỷ lệ này cao hơn đáng kể so với các nghiên cứu quốc tế, cho thấy sự kiên cường của người lao động Việt.

Vieclam24h khuyến nghị doanh nghiệp cần cân nhắc hệ lụy dài hạn khi cắt giảm, cần minh bạch và thẳng thắn, lắng nghe và tối ưu hóa chiến lược tuyển dụng phù hợp kỳ vọng người lao động. Đồng thời, người lao động cần duy trì tư duy linh hoạt và sẵn sàng thích nghi, đầu tư phát triển kỹ năng liên tục để tăng cơ hội việc làm.

Tuy nhiên, doanh nghiệp Việt Nam đang đối mặt với khó khăn khi tuyển dụng lao động đáp ứng đủ yêu cầu năng lực. 46% trong hàng ngàn doanh nghiệp Việt được Anphabe hỏi đều thừa nhận khó tuyển được người đáp ứng đủ yêu cầu năng lực. Khoảng cách giữa nhu cầu thị trường và kỹ năng người lao động ngày càng gia tăng, đặt ra thách thức lớn cho cả doanh nghiệp và người lao động trong việc đáp ứng nhu cầu của thị trường.