Thôn Lòng Hồ, xã Đoài Phương, Hà Nội, một làng quê yên bình bên lòng hồ Đồng Mô, đã bắt đầu nhộn nhịp hơn từ khi người dân địa phương chuyển sang làm du lịch. Sự thay đổi này đã mang lại không khí mới mẻ cho khu vực vốn dĩ hiền hòa và thân thiện này.

Ông Vương Văn Thanh, một cư dân của thôn, chia sẻ về sự thay đổi: ‘Ngày trước, nơi này rất hoang sơ và rậm rạp. Sau khi chuyển sang làm du lịch, tôi thấy rất nhộn nhịp và quan trọng là được thiên nhiên ưu ái với màu xanh và sạch sẽ’. Chị Vương Minh Thúy, con gái của ông Thanh, cũng bày tỏ: ‘Nơi đây có núi, có hồ, có bản sắc văn hóa bản địa nhưng vẫn còn rất hoang sơ. Mình và gia đình muốn giữ lấy sự trong trẻo ấy, vừa tạo sinh kế cho người dân địa phương, vừa đem đến trải nghiệm nghỉ dưỡng nhẹ nhàng, chạm vào thiên nhiên cho du khách thành thị’.

Mỗi ngày, thôn Lòng Hồ như được đánh thức bởi những âm thanh quen thuộc, như bản nhạc mở màn cho một ngày mới. 6 giờ sáng, ông Thanh mở cửa khu nghỉ dưỡng của gia đình để chuẩn bị đón khách. Ông ghé xuống bến thuyền của gia đình, nơi những người dân trong thôn trở về sau buổi đánh bắt sớm. Đây không chỉ là dịp để thu mua những mẻ cá, tôm tươi rói làm nguyên liệu chế biến món ăn phục vụ du khách, mà còn là khoảng thời gian những người hàng xóm thân thuộc, chia sẻ đôi ba câu chuyện thường nhật.

Những người dân gắn bó lâu năm với Lòng Hồ như ông Tường và ông Quân đã gắn bó cả cuộc đời với nghề chài lưới trên hồ Đồng Mô. ‘Tôi làm nghề này từ năm 1995, đến nay đã gần 30 năm. Cá tôm bắt được tùy hôm, được nhiều thì mang bán buôn, được ít thì bán lẻ trong chợ làng. Giá cả cũng theo từng ngày, theo thời tiết’, ông Tường kể.

Trong khi ông Thanh lựa chọn cá tôm dưới bến, ở trong bếp, bà Lan – vợ của ông đã bắt đầu chuẩn bị những nguyên liệu đầu tiên cho món xôi dẻo thơm phục vụ bữa trưa cho khách. Nhớ về những ngày bắt đầu làm du lịch ở chính quê nhà mình, ông Thanh hồi tưởng: ‘Trước ở đây rất hoang sơ, gia đình tôi đã chăn nuôi trang trại ở đây, sau làm du lịch cộng đồng thì chúng tôi cũng mạnh dạn đầu tư. Du lịch tại đây mang lại tiếng cười cho rất nhiều khách thăm quan. Gia đình nhà tôi và mọi người ở đây rất phấn khởi vì mang được niềm vui đến cho mọi người’.

Sau ba năm chuyển mình sang làm du lịch cộng đồng, thôn Lòng Hồ đang khoác lên mình một diện mạo mới. Nhịp sống nơi đây trở nên rộn ràng, tươi mới và đầy sức sống. Tất cả tạo nên một bức tranh lao động nhịp nhàng, rộn ràng nhưng vẫn giữ được nét bình yên mộc mạc của vùng đất ven hồ vốn dĩ hiền hòa, thân thiện.

Chị Diêm Thị Yến đến từ Bắc Ninh không ngừng cảm thán trước vẻ đẹp hùng vĩ của thiên nhiên khi có dịp ghé thăm hồ Đồng Mô: ‘Khu du lịch này có không gian rất tuyệt vời, vị trí địa lý, đồ ăn và người dân đều rất ổn. Tôi từng đi nhiều nơi rồi nhưng khu nghỉ dưỡng này cho tôi cảm giác như một gia đình’.

Ẩm thực Lòng Hồ cũng là một điểm cộng lớn với nhiều du khách. Những mẻ cá, tôm tươi rói được đánh bắt từ lòng hồ từ sáng sớm, qua bàn tay khéo léo của các đầu bếp đã trở thành những món ăn dân dã nhưng đầy hấp dẫn.

Không chỉ là nơi để thưởng thức những món ăn dân dã đậm chất đồng quê, Lòng Hồ còn là điểm đến lý tưởng cho du khách ghi lại những khoảnh khắc đáng nhớ bên gia đình.

Kết thúc một ngày hối hả đón khách với nhiều niềm vui, ông Thanh lại dành thời gian bên con gái để chăm sóc từng gốc hoa, luống cỏ. Khoảnh khắc bình yên ấy không chỉ là lúc để hai cha con chuyện trò, mà còn là một cách vun đắp thêm niềm tin và động lực cho thế hệ kế tiếp tiếp tục hành trình làm du lịch bền vững trên chính mảnh đất quê hương.

Khởi nghiệp từ những giá trị bản địa, anh Bàn Văn Linh, người dân tộc Dao, đã xây dựng thành công mô hình du lịch cộng đồng tại xóm Đồng Khuân, xã La Bằng. Với khát vọng giới thiệu nét đẹp văn hóa truyền thống và vẻ đẹp thiên nhiên hoang sơ của quê hương, anh Linh đã tạo ra một điểm đến hấp dẫn du khách.

Anh Linh, sinh năm 1991, đã rời quê hương từ sớm để phụ giúp gia đình. Sau nhiều năm xa quê, anh nhận ra tiềm năng phát triển du lịch của vùng đất này và quyết định trở về quê hương lập nghiệp. Với 50 triệu đồng, anh bắt tay vào xây dựng mô hình homestay trên mảnh đất của gia đình.

Sau nhiều chuyến đi tham quan các mô hình du lịch ở vùng Tây Bắc, anh Linh đã tích lũy kiến thức và cải tạo, mở rộng gian nhà nhỏ thành khuôn viên rộng 1.600m² với những nếp nhà sàn, bể bơi, khu vui chơi, khu ăn uống… Cửa Tử homestay dần thành hình và trở thành điểm đến quen thuộc của du khách ở khắp nơi.

Mỗi năm, cơ sở đón từ 2.000 đến 3.000 lượt khách, doanh thu ổn định ở mức khoảng 1 tỷ đồng. Du khách đến với Cửa Tử không chỉ để nghỉ dưỡng mà còn để khám phá văn hóa đặc sắc của dân tộc Dao. Anh Linh tổ chức biểu diễn văn nghệ truyền thống, hướng dẫn du khách học nhuộm vải chàm, tham gia các lễ hội…

Không dừng ở lưu trú, anh Linh còn đầu tư phát triển các dịch vụ trekking, tắm suối, trượt thác… Mô hình của anh trở nên khác biệt nhờ lấy bản sắc văn hóa của dân tộc mình làm điểm tựa để thu hút khách và phát triển du lịch bền vững.

Để du lịch phát triển bốn mùa, anh Linh đã xây dựng thêm nhà hàng, tổ chức các sự kiện văn hóa Dao trong mùa thấp điểm, tạo thêm sinh kế cho bà con địa phương. Năm 2023, anh cùng một số chủ homestay trong vùng thành lập Hợp tác xã Du lịch sinh thái Cửa Tử với 12 thành viên.

Hợp tác xã không chỉ tạo thêm sinh kế cho hàng chục người dân trong vùng mà còn giúp hình thành chuỗi dịch vụ khép kín – từ chỗ ngủ, chỗ ăn đến hướng dẫn viên, vận chuyển, trải nghiệm bản sắc. Nhờ đó, lượng khách ổn định và tăng đều.

Tới nay, mô hình du lịch của anh Bàn Văn Linh đã trở thành một biểu tượng cho sự khởi nghiệp thành công từ những giá trị bản địa. Anh Linh cho hay: “Là người sinh ra, lớn lên ở xóm Đồng Khuân, tôi thấm nhuần tiếng nói, phong tục, nếp sống của người Dao. Tôi mong muốn những giá trị ấy không chỉ gìn giữ trong cộng đồng mình, mà còn lan tỏa ra ngoài, được bạn bè thập phương biết đến và trân trọng”.