Một vụ việc liên quan đến mua sắm vật tư tiêu hao hóa chất tại một bệnh viện ở TPHCM đã đặt ra vấn đề về đảm bảo cạnh tranh, công bằng và minh bạch trong đấu thầu. Bà Nguyễn Ánh, người đứng đầu bệnh viện, đã phân loại vật tư tiêu hao hóa chất thành hai nhóm: nhóm không bắt buộc sử dụng cùng thiết bị y tế chuyên dùng và nhóm phải sử dụng cùng thiết bị y tế chuyên dùng.

Đối với nhóm thứ hai, bệnh viện đã áp dụng quy định tại Điều 65 Nghị định số 98/2021/NĐ-CP về quản lý trang thiết bị y tế. Theo đó, nhà thầu phải được “Chủ sở hữu thiết bị y tế xác nhận tương thích với thiết bị xxx”. Tuy nhiên, một số nhà thầu đã lên tiếng phản ánh rằng quy định này có yếu tố hạn chế nhà thầu theo khoản 3 Điều 44 Luật Đấu thầu.

Bộ Tài chính đã có ý kiến về vấn đề này, cho rằng việc áp dụng hình thức chỉ định thầu hoặc chào giá trực tuyến có thể được xem xét nếu gói thầu mua sắm vật tư tiêu hao hóa chất phải sử dụng cùng thiết bị y tế chuyên dùng để đảm bảo tính tương thích. Đồng thời, Bộ Tài chính cũng nhấn mạnh rằng hồ sơ mời thầu không được nêu điều kiện dẫn đến làm hạn chế sự tham gia của nhà thầu hoặc nhằm tạo lợi thế cho một hoặc một số nhà thầu gây ra sự cạnh tranh không bình đẳng.

Theo đó, để đảm bảo việc tổ chức đấu thầu mua sắm “vật tư tiêu hao hóa chất phải sử dụng cùng thiết bị y tế chuyên dùng” được bảo đảm cạnh tranh, công bằng, minh bạch, hiệu quả kinh tế và trách nhiệm giải trình, các đơn vị cần căn cứ vào các quy định hiện hành để xây dựng hồ sơ mời thầu và đánh giá hồ sơ dự thầu một cách phù hợp.

Như vậy, để tránh những tranh cãi và đảm bảo tính minh bạch, công bằng trong đấu thầu, các bệnh viện và cơ sở y tế cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy định của pháp luật về đấu thầu và quản lý trang thiết bị y tế. Đồng thời, cần có các biện pháp cụ thể để đảm bảo sự cạnh tranh lành mạnh và tạo cơ hội cho các nhà thầu tham gia một cách công bằng.

Thông tin từ trang web chính phủ cũng nhấn mạnh về vấn đề cạnh tranh trong đấu thầu vật tư y tế cho các cơ sở khám chữa bệnh

Công ty Cổ phần Điện Trường Giang đã đạt được một thành tựu đáng kể khi sản xuất thành công máy cắt chân không VCB TV1 (24-40,5kV) đạt tiêu chuẩn quốc tế IEC và chứng nhận KEMA, ASTA. Tuy nhiên, một nghịch cảnh đáng tiếc đang diễn ra khi sản phẩm này, dù đạt chuẩn quốc tế, lại không được sử dụng tại Việt Nam. Vấn đề không nằm ở năng lực sản xuất của doanh nghiệp mà nằm ở những rào cản chính sách và thiếu cơ chế hỗ trợ cho doanh nghiệp nội địa.

Theo Luật Đấu thầu năm 2023, có những quy định ưu tiên cho sản phẩm sản xuất trong nước. Tuy nhiên, trên thực tế, nhiều hồ sơ mời thầu của các đơn vị chủ đầu tư vẫn thiếu những tiêu chí cụ thể để đánh giá và ưu tiên sản phẩm trong nước. Điều này vô tình tạo ra một rào cản cho doanh nghiệp nội địa, khiến họ gặp khó khăn trong việc tiếp cận và phát triển thị trường trong nước.

Một khó khăn khác mà doanh nghiệp phải đối mặt là chi phí nghiên cứu và phát triển (R&D) cao. Trong khi đó, các chính sách hỗ trợ cho hoạt động R&D còn hạn chế, chưa thực sự giúp đỡ doanh nghiệp giảm bớt gánh nặng tài chính. Cụ thể, chi phí thử nghiệm sản phẩm cao và kết quả thử nghiệm tại các phòng thí nghiệm trong nước như Quatest thường không được công nhận. Điều này buộc doanh nghiệp phải thực hiện kiểm định quốc tế tại các tổ chức như KEMA, ASTA, CE, UL với chi phí cao hơn.

Hiện nay, Việt Nam còn thiếu phòng thí nghiệm đạt tiêu chuẩn quốc tế, điều này khiến doanh nghiệp phải thực hiện thử nghiệm tại châu Âu với thời gian và chi phí lớn. Điều này không chỉ làm tăng chi phí sản xuất mà còn làm chậm quá trình đưa sản phẩm ra thị trường.

Ngoài ra, ngành công nghiệp hỗ trợ tại Việt Nam vẫn còn hạn chế, khiến doanh nghiệp phụ thuộc vào linh kiện nhập khẩu. Việc thương mại hóa và xuất khẩu sản phẩm cũng gặp khó khăn do chi phí cao cho chứng nhận quốc tế như CE, UL, và thiếu hỗ trợ tiếp thị cũng như chuyển giao công nghệ từ các dự án FDI.

Trước những thách thức này, các doanh nghiệp đang rất cần cơ chế hỗ trợ đúng và trúng để tạo điều kiện thuận lợi cho sản phẩm trong nước. Sự hỗ trợ này không chỉ giúp doanh nghiệp Việt Nam phát triển và bứt phá mà còn khơi thông tiềm lực quốc gia. Bằng cách tháo gỡ những rào cản chính sách và cung cấp cơ chế hỗ trợ hiệu quả, chúng ta có thể kỳ vọng vào sự phát triển mạnh mẽ của ngành công nghiệp nội địa trong tương lai.

TP.HCM đang đối mặt với tình trạng chậm tiến độ ở nhiều dự án giao thông hạ tầng trọng điểm, gây ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống người dân và hiệu quả đầu tư công. Mặc dù các nhà thầu đã tham gia dự thầu với hồ sơ năng lực đáp ứng đầy đủ yêu cầu, nhưng thực tế thi công cho thấy nhiều nhà thầu không đảm bảo tiến độ và chất lượng như cam kết.

Điển hình như dự án cải tạo kênh Tham Lương – Bến Cát – rạch Nước Lên, với tổng vốn đầu tư hơn 9.000 tỷ đồng. Dự án này được kỳ vọng sẽ cải thiện thoát nước và chỉnh trang đô thị Tây Bắc TP.HCM. Tuy nhiên, sau hơn hai năm triển khai, dự án vẫn thi công chậm, nhiều đoạn kênh cỏ mọc cao, rác thải chất đống, công nhân thưa thớt. Có khoảng 68 nhà thầu chính và 13 nhà thầu phụ tham gia vào dự án này, trong đó có 10 gói xây lắp với khoảng 5-11 thành viên liên danh. Cách tổ chức này đã đặt ra câu hỏi về việc điều phối và kiểm tra dự án.

Sở Tài chính TP.HCM khẳng định rằng, nếu nhà thầu không đáp ứng hợp đồng, chủ đầu tư có quyền chấm dứt hợp đồng và cấm thầu. Sở Tài chính cũng cho biết sẽ phối hợp với các sở ngành liên quan để tổng hợp các bất cập từ thực tiễn và tham mưu góp ý gửi về Bộ Tài chính nhằm hoàn thiện các quy định. Phó chủ tịch UBND TP.HCM Bùi Xuân Cường đã yêu cầu xử lý nghiêm khắc trường hợp vi phạm tiến độ tại nút giao An Phú và dự án cải tạo kênh Tham Lương – Bến Cát – rạch Nước Lên. Chủ đầu tư cũng đã liên tục nhắc nhở, có văn bản xử phạt để cố gắng đưa dự án về đích vào cuối năm 2025.

Các chuyên gia cho rằng, để giải quyết vấn đề chậm tiến độ, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa chủ đầu tư, nhà thầu và các cơ quan chức năng. Ngoài ra, cần có các giải pháp cụ thể để nâng cao trách nhiệm của nhà thầu và đảm bảo chất lượng công trình. Trong thời gian tới, TP.HCM sẽ tiếp tục tập trung vào việc giải quyết các vấn đề liên quan đến chậm tiến độ và nâng cao chất lượng công trình. Đồng thời, TP.HCM cũng sẽ có các biện pháp cụ thể để ngăn chặn tình trạng chậm tiến độ và đảm bảo tiến độ các dự án giao thông hạ tầng trọng điểm.

Để nâng cao hiệu quả quản lý dự án, cần tăng cường vai trò của cơ quan quản lý nhà nước trong việc giám sát và kiểm tra dự án. Bên cạnh đó, các nhà thầu cần được yêu cầu có kế hoạch thi công rõ ràng và đảm bảo nguồn lực để thực hiện dự án. Qua đó, TP.HCM hy vọng sẽ sớm đưa các dự án về đích đúng tiến độ, đảm bảo chất lượng và phát huy hiệu quả đầu tư công.