Ngành xây dựng hiện đang đối mặt với những thách thức lớn về chất lượng, tiến độ và an toàn lao động. Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt, các nhà thầu xây dựng tại Việt Nam đang tích cực ứng dụng công nghệ hiện đại vào quá trình thi công. Mục tiêu chính là nâng cao năng suất, đảm bảo chất lượng công trình và tăng cường năng lực cạnh tranh trên thị trường.

Trên khắp các công trường xây dựng từ Bắc đến Nam, hình ảnh của máy móc tự động, hiện đại và hệ thống quản lý thi công kỹ thuật số đang ngày càng phổ biến. Các thiết bị bay không người lái cũng đang được sử dụng rộng rãi để giám sát và quản lý tiến độ dự án. Việc ứng dụng công nghệ này đã giúp đẩy nhanh tiến độ thi công, đồng thời đảm bảo chất lượng công trình.

Dự án Cao tốc Tuyên Quang – Hà Giang là một ví dụ điển hình về việc ứng dụng công nghệ hiện đại trong xây dựng. Tại hạng mục cầu Hàm Yên, phương pháp thi công dầm hộp bê tông cốt thép dự ứng lực liên tục bằng phương pháp đúc hẫng cân bằng đang được áp dụng. Phương pháp này thích hợp với việc xây dựng các kết cấu nhịp có chiều cao mặt cắt thay đổi.

Không chỉ tại miền Bắc, tại Gói thầu số 04 thuộc cao tốc Tuyên Quang – Hà Giang, các nhà thầu cũng đã đưa vào sử dụng hàng loạt máy móc hiện đại. Máy khoan nhồi Zoomlion ZR300D và máy lu rung 40 tấn là những thiết bị được sử dụng để thi công đạt độ chính xác cao.

Công ty TNHH Tập đoàn Sơn Hải cũng đã ghi dấu ấn với việc ứng dụng tiến bộ khoa học vào thi công đường bộ cao tốc. Việc sử dụng phương pháp thi công dải phân cách bằng thiết bị tự động đã giúp nâng hiệu suất lao động lên mức cao nhất.

Một trong những xu hướng nổi bật hiện nay là việc áp dụng mô hình thông tin công trình (BIM) trong toàn bộ vòng đời dự án. BIM giúp các bên liên quan phối hợp hiệu quả, giảm sai sót thiết kế, tối ưu tiến độ và tiết kiệm chi phí. Nhiều nhà thầu lớn đã đầu tư mạnh mẽ vào phát triển đội ngũ kỹ sư BIM chuyên biệt.

Trong công tác quản lý, giám sát, các công nghệ mới như hệ thống camera giám sát và flycam đang được ứng dụng rộng rãi. Phần mềm quản lý tiến độ, nhật ký thi công số hóa cũng được các đơn vị tư vấn giám sát phát triển và áp dụng mạnh mẽ.

Việc ứng dụng công nghệ hiện đại trong thi công xây dựng sẽ là xu thế tất yếu và yếu tố quyết định năng lực cạnh tranh của nhà thầu. Những nhà thầu làm chủ được công nghệ, làm chủ được tiến độ và chất lượng công trình sẽ định vị được năng lực cạnh tranh trên thương trường.

Chính phủ đã ban hành nhiều chính sách thúc đẩy chuyển đổi số trong xây dựng, trong đó có việc khuyến khích ứng dụng BIM, triển khai hệ thống dữ liệu công trình số quốc gia, thúc đẩy sử dụng vật liệu xây dựng thân thiện môi trường. Đây là cơ hội để nhà thầu Việt không chỉ nâng cao năng lực nội tại mà còn vươn ra thị trường quốc tế.

Trong bối cảnh hiện nay, việc xác định đúng “bối cảnh mới” cho kinh tế Việt Nam trong trung và dài hạn đóng vai trò quan trọng. Tại Diễn đàn Tăng trưởng Kinh tế Việt Nam 2025 (VEGF), TS. Cấn Văn Lực – Thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính, tiền tệ quốc gia – đã nhấn mạnh điều này. Ông cảnh báo về sự gia tăng của rủi ro bất định toàn cầu và những thách thức mà Việt Nam cần vượt qua để đạt được hiệu quả cao hơn trong tăng trưởng kinh tế.

TS. Lực chỉ ra rằng thế giới vẫn còn những thuận lợi cơ bản mà Việt Nam có thể tận dụng. Sự phát triển của khoa học – công nghệ, sức chống chịu của kinh tế toàn cầu và Việt Nam đã được cải thiện sau đại dịch, cùng với cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu đang tái định hình, tạo ra cơ hội cho Việt Nam. Tuy nhiên, để tận dụng được những cơ hội này, Việt Nam cần tái cấu trúc tăng trưởng.

Về tăng trưởng kinh tế, TS. Cấn Văn Lực cho rằng Việt Nam cần gắn tăng trưởng cao với bền vững trên 4 trụ cột: Kinh tế, chính trị, xã hội và môi trường. Điều này đòi hỏi Việt Nam phải có những điều chỉnh trong chiến lược phát triển. Ông đề xuất giảm tỷ lệ đầu tư toàn xã hội xuống còn 37% GDP và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn, nhằm tạo ra sự phát triển bền vững hơn.

TS. Lực phân tích rằng tăng trưởng của Việt Nam vẫn dựa nhiều vào vốn, trong khi năng suất lao động và yếu tố năng suất tổng hợp (TFP) còn đóng góp thấp. Để thay đổi điều này, ông kiến nghị nâng tốc độ tăng năng suất lao động lên ít nhất 6,5 – 7%/năm trong giai đoạn 2026–2030 và tăng tỷ trọng đóng góp của TFP lên 55 – 60% đến năm 2045. Điều này sẽ giúp Việt Nam chuyển đổi sang một mô hình tăng trưởng mới, dựa trên nền tảng của khoa học – công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Ông Lực cũng đề xuất đổi mới mô hình tăng trưởng bằng cách thực hiện “3I đồng thời” (Đầu tư – Nhập công nghệ – Đổi mới sáng tạo) và huy động nguồn lực từ thể chế và trong dân. Ông nhấn mạnh việc chống lãng phí và tiết kiệm nguồn lực cần được đưa vào chiến lược quốc gia, để đảm bảo sự phát triển bền vững và hiệu quả.

Cuối cùng, TS. Lực lưu ý về nguy cơ khủng hoảng bong bóng khi tăng trưởng nóng và đề xuất các giải pháp để kiểm soát thị trường tài chính và bất động sản. Ông cho rằng, việc kiểm soát và quản lý hiệu quả các rủi ro sẽ giúp Việt Nam duy trì ổn định kinh tế vĩ mô và đạt được mục tiêu tăng trưởng bền vững.

Nguồn: Diễn đàn Tăng trưởng Kinh tế Việt Nam 2025 (VEGF)