Cảnh Báo Về Vụ Lừa Đảo ‘Bắt Cóc Online’ Nhắm Vào Học Sinh, Sinh Viên

Thượng tá Đào Trung Hiếu, Tiến sĩ Tội phạm học, đã đưa ra cảnh báo về việc học sinh, sinh viên trở thành nạn nhân của các vụ lừa đảo ‘bắt cóc online’ với thủ đoạn ngày càng tinh vi. Theo ông Hiếu, tâm lý của học sinh, sinh viên là sợ quyền lực, nể danh tiếng và thiếu khả năng kiểm chứng thực tế. Khi đối mặt với một người xưng công an, các em dễ hoảng loạn và làm theo yêu cầu của kẻ xấu.

Từ khoảng một tháng trở lại đây, đã có nhiều vụ lừa đảo chiếm đoạt tài sản nhắm vào học sinh, sinh viên với thủ đoạn giả mạo cán bộ công an, đe dọa ‘con mồi’ để buộc phải chuyển tiền. Các đối tượng lừa đảo thường sử dụng kịch bản mồi dẫn như: ‘Em có liên quan đến một vụ án’, ‘Chúng tôi cần xác minh tài khoản của em có bị hacker lợi dụng hay không’, ‘Chuyển tiền vào tài khoản của cơ quan để chứng minh vô tội’.

Thượng tá Hiếu phân tích, khi một người xưng danh công an, nói giọng nghiêm nghị, dùng từ chuyên môn, đe dọa về ‘hồ sơ’, ‘đường dây rửa tiền’, ‘có lệnh triệu tập’… thì nạn nhân lập tức rơi vào trạng thái hoảng loạn. Cũng theo vị chuyên gia, các đối tượng thường dùng các thủ đoạn như yêu cầu nạn nhân tải ứng dụng, gửi ảnh CCCD, thậm chí bỏ nhà ra đi. Một số trường hợp, các đối tượng còn yêu cầu nạn nhân chuyển tiền vào tài khoản của cơ quan để chứng minh vô tội.

Bên cạnh đó, Thượng tá Hiếu chỉ ra một số dấu hiệu nhận biết trẻ có thể đang bị kẻ xấu thao túng, như: sự thay đổi hành vi, cảm xúc và thói quen sử dụng thiết bị số; trẻ bắt đầu giấu diếm nội dung trò chuyện, đổi mật khẩu, lén lút nhắn tin về đêm… Ông Hiếu cũng kiến nghị các phụ huynh hãy đồng hành cùng con thay vì kiểm soát cứng nhắc, còn nhà trường hãy chủ động giáo dục kỹ năng sống số như một môn học bắt buộc. Trong khi đó, cơ quan chức năng cần xây dựng kênh tiếp nhận tố giác thân thiện, dễ tiếp cận với học sinh, sinh viên.

Liên quan đến vấn đề này, luật sư Trần Tuấn Anh, Công ty luật Minh Bạch, cũng cho rằng, nhà trường và gia đình đóng vai trò rất quan trọng trong việc bảo vệ học sinh, sinh viên khỏi những chiêu trò lừa đảo ngày càng tinh vi. Ông Tuấn Anh kiến nghị, gia đình cần dành thời gian quan tâm đến con cái nhiều hơn, không chỉ là kiểm soát thiết bị điện tử, mà quan trọng hơn là xây dựng sự tin tưởng, để khi có điều bất thường xảy ra, con cái sẵn sàng chia sẻ và hỏi ý kiến cha mẹ.

Từ góc độ của mình, luật sư Tuấn Anh cũng đề xuất các nhà trường cần trang bị kiến thức chuyên môn, cần lồng ghép giáo dục kỹ năng sống, kỹ năng nhận diện và phòng tránh lừa đảo công nghệ cao vào trong các buổi sinh hoạt, tiết học. Xem thêm thông tin về các vụ lừa đảo và cách phòng tránh.

Để nâng cao cảnh giác và kỹ năng phòng tránh lừa đảo, học sinh, sinh viên cần được trang bị kiến thức và kỹ năng cần thiết. Thông tin từ VnExpress cũng cho thấy việc học sinh, sinh viên trở thành nạn nhân của các vụ lừa đảo trực tuyến đang trở nên phổ biến.

Nhìn chung, để bảo vệ học sinh, sinh viên khỏi những chiêu trò lừa đảo ngày càng tinh vi, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường và cơ quan chức năng. Vietnamnet cũng đưa tin về các vụ lừa đảo và cách phòng tránh.

Ngày 19/7, Cơ quan điều tra Công an thành phố Đà Nẵng đã phát thông báo khẩn tìm kiếm các nạn nhân liên quan đến vụ án lừa đảo chiếm đoạt tài sản, do đối tượng Nguyễn Việt Hoàng, 26 tuổi, trú tại xã Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị, thực hiện.

Thông tin từ cơ quan công an cho biết, Hoàng đã sử dụng nhiều sim điện thoại của các nhà mạng khác nhau để đăng ký và tạo các tài khoản Facebook giả mạo. Các tài khoản này được tạo ra để giống hệt với các tài khoản Facebook của con cái đang du học ở nước ngoài. Sau đó, anh ta đã sử dụng các tài khoản này để nhắn tin cho người thân đang sinh sống tại Việt Nam. Nội dung của các tin nhắn này là gợi ý đổi tiền ngoại tệ để hưởng hoa hồng.

Bằng thủ đoạn tinh vi này, Hoàng đã chiếm đoạt hàng tỷ đồng của các nạn nhân. Quá trình điều tra cho thấy, từ tháng 1 đến đầu tháng 6, Hoàng đã thực hiện hàng chục vụ lừa đảo tương tự tại nhiều địa phương trên cả nước. Riêng tại Đà Nẵng, cơ quan công an đã xác định được hai trường hợp bị hại, với tổng số tiền bị chiếm đoạt hơn 1,3 tỷ đồng.

Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an thành phố Đà Nẵng đang kêu gọi các nạn nhân của đối tượng Nguyễn Việt Hoàng liên hệ với Phòng Cảnh sát hình sự để được hướng dẫn giải quyết. Thông tin liên lạc cụ thể sẽ được cơ quan công an thông báo rộng rãi. Những nạn nhân nào cho rằng mình là victim của Hoàng, có thể liên hệ trực tiếp với cơ quan Cảnh sát điều tra để cung cấp thông tin và hỗ trợ cần thiết.

Ngày 15-7, Hội nghị trí tuệ nhân tạo (AI) TP HCM đã được tổ chức bởi Trung tâm Xúc tiến thương mại và đầu tư TP HCM (ITPC), Công viên Phần mềm Quang Trung (QTSC) và nền tảng kết nối đổi mới sáng tạo BambuUP. Hội nghị tập trung vào các vấn đề và ứng dụng của trí tuệ nhân tạo trong thời đại công nghệ số hiện nay.

Ông Nguyễn Thanh Lâm, Trưởng Trung tâm An ninh mạng – QTSC, cho biết rằng AI đang phát triển nhanh chóng và trở nên thông minh, phổ biến hơn trong cuộc sống hàng ngày. Đa số người dùng internet hiện nay đều sử dụng ít nhất 2 công cụ AI trong số nhiều công cụ như ChatGPT, Gemini, Grok… Tuy nhiên, sự phát triển nhanh chóng của công nghệ AI cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro khi tội phạm mạng lợi dụng AI để tạo video deepfake, gửi email lừa đảo tinh vi, khó phát hiện. Đặc biệt, gần đây Google đã giới thiệu Veo3 – mô hình AI có khả năng tạo video với độ chân thực cao, khó phân biệt bằng mắt thường.

Ông Lâm khuyến nghị rằng AI đang trở thành công cụ đắc lực cho hacker để tạo ra nhiều biến thể ransomware, tấn công diện rộng và không lĩnh vực nào có thể miễn nhiễm. Do đó, ngoài kiến thức và kỹ năng bảo mật, doanh nghiệp cần chủ động đầu tư vào giải pháp bảo vệ phù hợp.

Bên cạnh đó, ông Phan Ngọc Ánh, Giám đốc Công ty TNHH Công nghệ Năng lượng Alena, cho biết AI đang được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực như nhận diện khuôn mặt, in báo cáo và gửi dữ liệu đến các bộ phận điều hành. Dự báo trong thời gian tới, AI sẽ tiếp tục được nâng cấp để cho phép xử lý và gửi báo cáo theo thời gian thực.

Đồng thời, ông cũng nhấn mạnh rằng với sự phát triển nhanh chóng của AI, cần có hành lang pháp lý để kiểm soát việc sử dụng công nghệ này, ngăn chặn các nguy cơ bị theo dõi, rò rỉ dữ liệu hay bị khai thác vào mục đích xấu.

Một trường hợp bị lừa đảo qua mạng với số tiền lên đến gần 1,5 tỷ đồng đã được một người dân tại Hà Tĩnh trình báo cơ quan chức năng. Người dân này đã trở thành nạn nhân của đối tượng giả danh cán bộ điện lực, yêu cầu thực hiện các thao tác sử dụng dịch vụ về điện qua đường link lạ. Đối tượng đã lợi dụng sự thiếu cẩn thận của người dân để chiếm quyền kiểm soát tài khoản ngân hàng và chiếm đoạt số tiền lớn.

Sự việc này một lần nữa gióng hồi chuông cảnh báo về sự phức tạp của tội phạm lừa đảo trên không gian mạng. Thủ đoạn của đối tượng không hề mới nhưng vẫn có nhiều người mắc bẫy. Ông Nguyễn Đình Hiếu, Đội trưởng Đội Quản lý điện lực khu vực Thạch Hà, cho biết đơn vị đã triển khai nhiều giải pháp tuyên truyền đến khách hàng về việc cảnh giác các hành vi lừa đảo liên quan đến dịch vụ của ngành điện. Tuy nhiên, vẫn xảy ra tình trạng khách hàng bị đối tượng lừa đảo, chiếm đoạt tài sản.

Trước đó, vào tháng 3 năm nay, một người dân tại Hà Tĩnh cũng đã bị lừa đảo 16 triệu đồng qua cuộc gọi từ số điện thoại giả mạo nhân viên điện lực. Các chuyên gia nhận định, nguyên nhân chính của tình trạng này là do tội phạm công nghệ cao hoạt động ngày càng tinh vi và có xu hướng tấn công vào mọi lĩnh vực đời sống xã hội, trong đó có ngành điện lực – một dịch vụ công thiết yếu.

Các hành vi phổ biến của đối tượng lừa đảo giả mạo nhân viên điện lực bao gồm: thông báo khách hàng còn thiếu nợ và yêu cầu khách hàng thanh toán hóa đơn tiền điện; yêu cầu khách hàng xác thực, hoàn thiện hồ sơ điện tử; cài app chăm sóc khách hàng của ngành điện; gửi các đường link hoặc mã QR gắn mã độc để chiếm quyền kiểm soát thiết bị di động hoặc tài khoản ngân hàng của nạn nhân.

Để phòng tránh, ngành điện đã thường xuyên khuyến cáo đến khách hàng về hiện tượng giả mạo nhân viên điện lực, lừa đảo, chiếm đoạt tài sản. Ngành điện không bao giờ yêu cầu khách hàng cung cấp thông tin cá nhân, số tài khoản ngân hàng, mã OTP qua điện thoại, tin nhắn hay yêu cầu truy cập vào các đường link lạ. Khách hàng nên chủ động truy cập các kênh chính thống như: Cổng thông tin quốc gia, ứng dụng chính thức của ngành điện để đảm bảo an toàn.

Đối với thanh toán tiền điện qua ngân hàng, khách hàng nên đăng ký dịch vụ trừ chủ động thông qua dịch vụ ngân hàng; tuyệt đối không bấm vào các đường link lạ được gửi qua tin nhắn hoặc ứng dụng OTT. Khi nhận được cuộc gọi hoặc tin nhắn nghi ngờ, cần bình tĩnh, kiểm tra lại thông tin qua các kênh chính thống, gọi đến tổng đài chăm sóc khách hàng của ngành điện qua số 19006769 để xác minh hoặc đến trực tiếp các phòng dịch vụ khách hàng của các đội quản lý điện lực khu vực để được xử lý.