Luat số 86/2025/QH15 – Một Bước Tiến Quan Trọng Trong Hoàn Thiện Chính Sách Hình Sự

Luat số 86/2025/QH15, có hiệu lực từ ngày 01/07/2025, đã đưa ra nhiều sửa đổi, bổ sung quan trọng trong Bộ luật Hình sự. Những thay đổi này không chỉ thể hiện chính sách hình sự nhân đạo mà còn hướng tới mục tiêu phòng ngừa, phục hồi và khuyến khích tự sửa chữa sai lầm.

Loại bỏ hình phạt tử hình đối với một số tội danh – Bước tiến về chính sách hình sự nhân đạo

Một trong những điểm nổi bật của Luat số 86/2025/QH15 là việc bãi bỏ hình phạt tử hình đối với tám tội danh. Việc này được đánh giá là phù hợp với xu hướng chung của thế giới về giảm thiểu áp dụng án tử hình và thể hiện chính sách hình sự nhân đạo của Nhà nước ta. Tuy nhiên, việc loại bỏ hình phạt tử hình cũng đặt ra yêu cầu cao hơn trong việc đảm bảo tính răn đe, phòng ngừa và khắc phục hậu quả.

Chính sách mới về giảm án đối với tội phạm tham nhũng

Luat số 86/2025/QH15 quy định điều kiện chặt chẽ hơn để được giảm án cho người bị kết án tù chung thân về tội ‘Tham ô tài sản’ và ‘Nhận hối lộ’. Cụ thể, chỉ khi người phạm tội đã tự nguyện nộp lại ít nhất ba phần tư số tài sản tham ô hoặc nhận hối lộ và tích cực hợp tác, lập công thì mới được xem xét giảm án. Đây là thay đổi mang tính chiến lược nhằm giải quyết hạn chế kéo dài trong việc thu hồi tài sản do phạm tội tham nhũng.

Mở rộng đối tượng được miễn thi hành án tử hình

Luat số 86/2025/QH15 cũng mở rộng đối tượng không thi hành án tử hình đối với người bị kết án tử hình mà mắc bệnh ung thư giai đoạn cuối. Bổ sung này thể hiện tư tưởng nhân đạo sâu sắc của Nhà nước ta trong chính sách hình sự, bảo vệ quyền sống và nhân phẩm của người bị kết án trong những trường hợp đặc biệt.

Hình sự hóa hành vi sử dụng trái phép chất ma túy

Một quy định mới đáng chú ý là việc bổ sung tội danh ‘Sử dụng trái phép chất ma túy’ tại Điều 256a Bộ luật Hình sự. Việc hình sự hóa hành vi này nhằm tăng cường trách nhiệm cá nhân trong quá trình cai nghiện, khắc phục tình trạng tái nghiện phổ biến và kéo dài thời gian điều trị không hiệu quả.

Tăng mức phạt tiền đối với một số tội danh kinh tế và môi trường

Luat số 86/2025/QH15 điều chỉnh theo hướng tăng mức phạt tiền trong nhiều tội danh liên quan đến lĩnh vực kinh tế, môi trường và an toàn thực phẩm. Mức phạt tiền tăng lên gấp đôi trong nhiều trường hợp, phù hợp với thực tiễn xử lý tội phạm phi bạo lực, đồng thời khuyến khích áp dụng hình phạt tiền thay thế tù có thời hạn với người phạm tội lần đầu, nhân thân tốt, có điều kiện khắc phục hậu quả.

Kết luận

Luat số 86/2025/QH15 là một bước tiến quan trọng trong việc tiếp tục hoàn thiện chính sách hình sự theo hướng dân chủ, nhân đạo, khoa học và phù hợp với thực tiễn. Những quy định mới phản ánh sự chuyển hướng trong tư duy lập pháp hình sự từ trừng trị sang phòng ngừa, phục hồi và khuyến khích tự sửa chữa sai lầm. Tuy nhiên, để các quy định này đi vào cuộc sống, rất cần sự phối hợp đồng bộ trong việc ban hành văn bản hướng dẫn, tăng cường đào tạo người tiến hành tố tụng và giám sát thực hiện một cách chặt chẽ.

Cái chết đột ngột của doanh nhân trẻ Lin Qi vào cuối năm 2020 đã gây ra một cú sốc lớn trong ngành công nghệ và giải trí Trung Quốc. Lin Qi, người sáng lập Yoozoo Games, một công ty game nổi tiếng tại Thượng Hải, cũng là nhà sản xuất của dự án phim khoa học viễn tưởng ‘The Three-Body Problem’ (Tam Thể) hợp tác với Netflix, đã qua đời một cách bất ngờ.

Lin Qi, sinh năm 1981, là một trong những doanh nhân trẻ giàu có nhất Trung Quốc. Anh nhanh chóng trở thành một gương mặt quen thuộc trong giới công nghệ nhờ các sản phẩm game nổi tiếng như ‘Game of Thrones: Winter Is Coming’. Vào năm 2020, anh đứng thứ 870 trong danh sách những doanh nhân giàu nhất Trung Quốc với khối tài sản ước tính 6,8 tỷ nhân dân tệ.

Dự án đầy tham vọng của Lin Qi là chuyển thể bộ tiểu thuyết ‘Tam Thể’ của nhà văn Lưu Từ Hân thành series truyền hình quốc tế, hợp tác với Netflix và các nhà sản xuất tên tuổi. Tuy nhiên, dự án này lại trở thành ngòi nổ dẫn đến thảm kịch. Lin Qi nhập viện vào ngày 15/12/2020 và qua đời vào ngày 25/12/2020. Bệnh viện Huashan ở Thượng Hải xác định anh đã bị đầu độc bằng tetrodotoxin, một loại độc tố thần kinh thường có trong cá nóc.

Cuộc điều tra sau đó phát hiện ra rằng có ít nhất 5 loại chất độc khác nhau trong cơ thể Lin Qi, bao gồm cả thủy ngân và tetrodotoxin. Nghi phạm của vụ án là Xu Yao, một đồng nghiệp tại Yoozoo Games. Xu Yao được cho là ám ảnh với bộ phim ‘Breaking Bad’ và đã tự lập một phòng thí nghiệm sản xuất chất độc tại Thượng Hải. Hắn đã mua hơn 100 loại chất độc khác nhau và thường xuyên thử nghiệm độc trên động vật.

Xu Yao đã chuẩn bị một lọ gồm 30 viên probiotic có giấu một viên thuốc độc và đưa cho Lin Qi. Viên thuốc độc này đã gây ra cái chết của Lin Qi. Cuộc điều tra đã làm rõ nhiều chi tiết của vụ án, bao gồm việc Xu Yao mua và tự chế độc. Mâu thuẫn từ dự án phim ‘Tam Thể’ cũng được cho là một trong những nguyên nhân dẫn đến vụ ám sát. Lin Qi bắt đầu lo lắng về tiến độ chậm trễ của dự án và có ý định thay thế Xu Yao trong vai trò sản xuất phim.

Ngoài Lin Qi, một số người khác tại Yoozoo Games cũng đã bị đầu độc. Vào năm 2024, Xu Yao bị đưa ra xét xử và tuyên án tử hình. Vụ án này đã gây shock trong ngành công nghệ và giải trí Trung Quốc, và đã làm dấy lên lo ngại về vấn đề an toàn và bảo mật trong ngành công nghiệp giải trí. Nhiều người trong ngành đã bày tỏ sự lo lắng về việc các nhân viên có thể trở thành mục tiêu của những kẻ có ý định hại người.

Các chuyên gia an ninh đã khuyến cáo các công ty cần tăng cường biện pháp bảo vệ nhân viên và tài sản, đồng thời kêu gọi cơ quan chức năng tăng cường điều tra và xử lý nghiêm các vụ án liên quan đến đầu độc và ám sát. Vụ án này cũng đã đặt ra câu hỏi về việc làm thế nào một người có thể dễ dàng mua và sản xuất chất độc, và liệu có lỗ hổng nào trong hệ thống giám sát và kiểm soát chất độc hiện nay.

Hiện tại, ngành công nghệ và giải trí Trung Quốc đang nỗ lực để cải thiện môi trường làm việc và tăng cường bảo vệ nhân viên. Vụ án Lin Qi đã trở thành một bài học kinh nghiệm và một lời cảnh báo cho các doanh nghiệp và cá nhân trong ngành.

Chiều ngày 18-7, Tòa án nhân dân TP Hà Nội đã tuyên án đối với 35 thanh niên liên quan đến vụ án hai nhóm ‘quái xế’ đi xe máy rượt đuổi nhau với tốc độ cao, lạng lách, đánh võng và mang theo dao chém nhau trên phố, gây ra cái chết của 3 thanh niên. Nguyễn Hoàng Thịnh, 19 tuổi, trú tại huyện Thanh Trì cũ, bị tuyên án tử hình với cáo buộc cầm đầu nhóm ‘quái xế’ gây náo loạn trên phố, rượt đuổi chém một nhóm khác làm 3 người tử vong.

Trần Lâm Tuấn Huy, 22 tuổi, trú tại tỉnh Cao Bằng cũ, bị tòa tuyên án chung thân với cùng cáo buộc tội giết người. 11 thanh niên khác bị tuyên phạt các mức án từ 8-17 năm tù với tội danh giết người. 22 thanh niên bị xét xử về tội gây rối trật tự công cộng nhận mức án từ 24 tháng tù cho hưởng án treo đến 5 năm tù.

Theo cáo trạng vụ án, tối 11-6-2024, Nguyễn Hoàng Thịnh cùng nhóm bạn khoảng 20 người tập trung ăn uống mừng sinh nhật Hà Hồng Minh tại một quán ăn ở quận Nam Từ Liêm, Hà Nội. Sau khi ăn uống xong, nhóm Thịnh, Minh, Huy rủ nhau đến khu vực tòa nhà Artemis ở số 3 phố Lê Trọng Tấn, Hà Nội chụp ảnh và ăn bánh sinh nhật. Tại đây, một người trong nhóm của Thịnh vô cớ chạy ra chửi bới rồi túm áo một người lôi xuống và đánh. Hai nhóm lao vào ẩu đả, đánh chửi, đuổi nhau ra đến ngã tư Lê Trọng Tấn – Trường Chinh thì gặp nhóm 10 người của Toàn.

Hai nhóm tiếp tục ẩu đả, đánh chửi, đuổi nhau. Bực tức vì bị đánh, nhóm Thịnh rủ thêm người trong nhóm Facebook ‘Trẻ Giải Phóng’ tập hợp lực lượng tại khu vực hồ Vĩnh Hoàng, chuẩn bị ‘hàng nóng’ là những tuýp sắt dài 2,2m trên đầu gắn dao bầu dài 20cm đi tìm nhóm Toàn để trả thù. Rạng sáng hôm sau, nhóm ‘Trẻ Giải Phóng’ cùng nhóm Thịnh mang theo tuýp sắt và vỏ chai thủy tinh, không đội mũ bảo hiểm, phóng xe máy với tốc độ cao, lạng lách đánh võng trên các tuyến phố để tìm nhóm của Toàn.

Trên đường di chuyển, do không muốn tiếp tục tham gia đánh nhau, 4 thanh niên đi trên 2 xe máy đã tách đoàn đi hướng khác. Nhóm của Thịnh đèo nhau trên nhiều xe máy tiếp tục lạng lách di chuyển đến khu vực đường Giải Phóng – Trường Chinh thì gặp nhóm của Nguyễn Thành Nam, cũng mang theo dao nhọn, vỏ chai bia và phóng xe máy với tốc độ cao. Hai nhóm mang theo hung khí truy đuổi, đánh, chém nhau trên phố.

Hậu quả, Nguyễn Thành Nam, Nguyễn Chấn Phong, Dương Văn Thụy đều ở Hà Nội bị ngã ra đường tử vong tại chỗ. Trong vụ rượt đuổi trên phố này, một số thanh niên còn dùng tuýp sắt gắn dao chém nhau gây thương tích. Trước tòa, nhiều bị cáo tuổi đời còn rất trẻ bày tỏ sự ăn năn, hối hận về hành vi của mình.

Hội đồng xét xử nhận định trong số những người bị đưa ra xét xử có nhiều thanh niên được ăn học đầy đủ nhưng bất chấp pháp luật, dẫn đến hậu quả nghiêm trọng khiến 3 người chết. Bản án được tuyên là bài học đối với tất cả bị cáo, với gia đình trong việc quản lý, giáo dục con em, đặc biệt với các bậc phụ huynh cần tăng cường quản lý, giáo dục con cái để không xảy ra những vụ việc tương tự.