Trong bối cảnh hiện nay, việc xác định đúng “bối cảnh mới” cho kinh tế Việt Nam trong trung và dài hạn đóng vai trò quan trọng. Tại Diễn đàn Tăng trưởng Kinh tế Việt Nam 2025 (VEGF), TS. Cấn Văn Lực – Thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính, tiền tệ quốc gia – đã nhấn mạnh điều này. Ông cảnh báo về sự gia tăng của rủi ro bất định toàn cầu và những thách thức mà Việt Nam cần vượt qua để đạt được hiệu quả cao hơn trong tăng trưởng kinh tế.
TS. Lực chỉ ra rằng thế giới vẫn còn những thuận lợi cơ bản mà Việt Nam có thể tận dụng. Sự phát triển của khoa học – công nghệ, sức chống chịu của kinh tế toàn cầu và Việt Nam đã được cải thiện sau đại dịch, cùng với cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu đang tái định hình, tạo ra cơ hội cho Việt Nam. Tuy nhiên, để tận dụng được những cơ hội này, Việt Nam cần tái cấu trúc tăng trưởng.
Về tăng trưởng kinh tế, TS. Cấn Văn Lực cho rằng Việt Nam cần gắn tăng trưởng cao với bền vững trên 4 trụ cột: Kinh tế, chính trị, xã hội và môi trường. Điều này đòi hỏi Việt Nam phải có những điều chỉnh trong chiến lược phát triển. Ông đề xuất giảm tỷ lệ đầu tư toàn xã hội xuống còn 37% GDP và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn, nhằm tạo ra sự phát triển bền vững hơn.
TS. Lực phân tích rằng tăng trưởng của Việt Nam vẫn dựa nhiều vào vốn, trong khi năng suất lao động và yếu tố năng suất tổng hợp (TFP) còn đóng góp thấp. Để thay đổi điều này, ông kiến nghị nâng tốc độ tăng năng suất lao động lên ít nhất 6,5 – 7%/năm trong giai đoạn 2026–2030 và tăng tỷ trọng đóng góp của TFP lên 55 – 60% đến năm 2045. Điều này sẽ giúp Việt Nam chuyển đổi sang một mô hình tăng trưởng mới, dựa trên nền tảng của khoa học – công nghệ và đổi mới sáng tạo.
Ông Lực cũng đề xuất đổi mới mô hình tăng trưởng bằng cách thực hiện “3I đồng thời” (Đầu tư – Nhập công nghệ – Đổi mới sáng tạo) và huy động nguồn lực từ thể chế và trong dân. Ông nhấn mạnh việc chống lãng phí và tiết kiệm nguồn lực cần được đưa vào chiến lược quốc gia, để đảm bảo sự phát triển bền vững và hiệu quả.
Cuối cùng, TS. Lực lưu ý về nguy cơ khủng hoảng bong bóng khi tăng trưởng nóng và đề xuất các giải pháp để kiểm soát thị trường tài chính và bất động sản. Ông cho rằng, việc kiểm soát và quản lý hiệu quả các rủi ro sẽ giúp Việt Nam duy trì ổn định kinh tế vĩ mô và đạt được mục tiêu tăng trưởng bền vững.
Nguồn: Diễn đàn Tăng trưởng Kinh tế Việt Nam 2025 (VEGF)
