Trong một cuộc phỏng vấn gần đây với nhà báo Pavel Zarubin, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã lên tiếng bảo vệ nỗ lực nội địa hóa ngành công nghiệp sản xuất ô tô của Nga, một quá trình kéo dài hàng thập kỷ. Ông Putin cho rằng việc phát triển ngành công nghiệp ô tô nội địa là điều thiết yếu để bảo vệ quyền tự chủ về kinh tế và chính trị của đất nước.
Quay lại thập niên 1990, một số thành viên trong chính phủ đã muốn từ bỏ việc phát triển ngành công nghiệp ô tô và chuyển sang phụ thuộc vào xe nhập khẩu, nhưng ông Putin đã phản đối quan điểm này. Ông nhấn mạnh: “Chúng ta phải nói đến vấn đề độc lập công nghệ. Nếu chúng ta mua tất cả mọi thứ chỉ bằng nguồn thu từ dầu khí trong khi phương Tây giờ đây cố gắng cắt đứt chúng ta khỏi dầu khí thì nước Nga sẽ đơn giản là đánh mất khả năng cạnh tranh, cùng với đó là chủ quyền quốc gia.”
Quá trình phát triển ngành công nghiệp ô tô của Nga bắt đầu từ việc hợp tác với các đối tác phương Tây, khi họ được cấp phép xây dựng các nhà máy lắp ráp tại Nga. Từ đầu thập niên 2010, chính quyền Nga đã dần siết chặt yêu cầu nội địa hóa, buộc các hãng sản xuất phải chế tạo nhiều phụ tùng hơn ngay tại Nga. Ông Putin tự hào: “Đó là công việc nghiêm túc. Về cơ bản chúng ta đã tự tạo ra những chiếc ô tô của riêng mình.”
Nỗ lực này đã phát huy hiệu quả sau khi xung đột Nga – Ukraine nổ ra năm 2022, dẫn đến làn sóng các công ty phương Tây rút khỏi Nga khi phương Tây áp lệnh trừng phạt lên Matxcơva. Theo hãng phân tích Autostat, trong năm 2024, Nga đã bán hơn 1,5 triệu xe khách mới, tăng 48% so với năm trước, trong đó ô tô Lada chiếm khoảng 28% thị phần với 436.155 xe, tiếp tục giữ vị trí dẫn đầu thị trường. Tuy nhiên, các vị trí còn lại trong top 10 đều thuộc về các thương hiệu Trung Quốc.
Tổng thống Putin từ lâu đã đích thân quảng bá cho ngành công nghiệp ô tô nội địa và thường xuyên xuất hiện khi lái xe Lada hoặc Kamaz. Ông cũng sử dụng xe limousine của thương hiệu xe sang Aurus – sản xuất tại Nga – làm xe tổng thống. Năm 2024, ông đã tặng xe Aurus cho nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un và Quốc vương Bahrain Hamad bin Isa Al Khalifa.
Có thể thấy, việc nội địa hóa ngành công nghiệp ô tô đã giúp Nga giảm thiểu sự phụ thuộc vào các nhà sản xuất nước ngoài và tăng cường khả năng tự chủ về kinh tế và chính trị. Mặc dù vẫn còn nhiều thách thức phía trước, nhưng nỗ lực của Nga trong việc phát triển ngành công nghiệp ô tô nội địa đã đạt được những kết quả đáng kể.
Việc các thương hiệu Trung Quốc chiếm lĩnh thị phần tại Nga không phải là một điều bất ngờ, khi mối quan hệ kinh tế giữa Nga và Trung Quốc đã tăng cường trong những năm gần đây. Tuy nhiên, việc Lada vẫn giữ vị trí dẫn đầu thị trường cho thấy rằng ngành công nghiệp ô tô nội địa của Nga vẫn có tiềm năng phát triển mạnh mẽ.
Trong bối cảnh hiện nay, khi mà sự cạnh tranh trên thị trường ô tô toàn cầu ngày càng tăng cao, việc phát triển ngành công nghiệp ô tô nội địa sẽ giúp Nga nâng cao khả năng cạnh tranh và đảm bảo vị thế của mình trên thị trường quốc tế.
